【网信事业新成就】电商扶贫,致富之路越走越宽广
Паралимпия уйындары (параолимпия уйындары)[1] — м?мкинселект?ре сикл?нг?н кешел?р?е? халы?-ара спорт ярыштары. Традиция буйынса ул Олимпия уйындарынан ?у? тк?рел?. 1988 йылда у??арыл?ан й?йге паралимпия уйындарынан алып олимпия ?тк?релг?н объекттар?а у??арыла. 2001 йылда б?т? донъя олимпиада комитеты — БДОК ??м Халы?-ара паралимпия уйындары -ХПУ тарафынан килеше? мен?н ны?ытыл?ан. Й?йге олимпиадалар й?йгел?ре мен?н 1960 йылдан алып, ?ыш?ы олимпиадалар ?ыш?ылары мен?н бер-бер артлы 1976 йылдан алып у??арыла.



М?мкинлект?ре сикл?нг?нд?р ?атнаш?ан спорт т?р??рен булдырыу инглиз нейрохирургы Людвиг Гуттман мен?н б?йле. Ул умырт?а ??й?ге мен?н ауырыусылар, физик ??л?тт?ре булма?андар ?с?н быуаттар буйына ?у?ыл?ан ?аршылы?тар?ы аша атлап, улар?ы реабилитациялау ма?сатында спорт т?р??ре индер?. Ул был т?жриб??е мен?н физик я?тан к?мселект?ре бул?андар ?с?н у?ышлы й?ш?йешк? шарттар тыу?ыра, ??м спорт с?л?м?тлек ?с?н ик?нен и?батлай. Спорт с?л?м?тлекте ген? ны?ытып ?ына ?алмай, физик к?мселект?р?е терге??, писхика?ын ны?ыта, ??рипт?р арбалары мен?н х?р?к?тл?не?г? физик к?с ??т?й, тулы сифатлы й?ш?йешк? алып ?айта.
Атама?ы
??г?ртерг?Я?ылышы Рус орфография ???легенд? ?параолимпийский?, ?параолимпия? тип я?ыл?ан. [2] шулай у? баш?а ???лект?р?? л? шулай терк?лг?н.
И? т???? ?Параолимпия уйындары? р?сми р??ешт? ?улланылма?ан. 1960 йылда у??арыл?ан ?Ту?ы?ынсы Халы?-ара Сток-мандевиль уйындары? тип атала. 1984 йылда ?ына Параолимпия уйындары тип атала башлай. Шулай ?а 1964 йыл?а уйындар ва?ытында параолтмпия уйындары тип ?йтеп кител?. 1980 йыл?аса ???рипт?р ?с?н олимпия уйындары? тип й?р?т?л?. 1984 йылдан Халы? -ара инвалидтар уйындары тип атал?ан. 1988 йылдан башлап ?ына тулы?ынса ?параолимпия уйындар? тиг?н исем тулы?ынса р?смил?штерел?.
Тарихы
??г?ртерг?Паралимпия спорты быуаттан ашыу тарих?а б?йле. Спортты? кеше организымына ы??ай т?ь?ире тура?ында XVIII—XIX быуаттар?а у? билд?ле бул?ан. Шул ва?ыттар?ан бирле ??рипт?р спортын ??тере?г? й?н?леш ал?ан ойшмалар терге?ел? башлай. 1988 йылда Берлин ?ала?ынжа су?ра?тар ?с?н спорт клубы ойошторола.
Беренсе ??м икенсе донъя ?у?ышлары миллионлап кешене ??рип я?ай.
ХХ быуатта был спорт т?р?н ??рипт?р?е дауалау сара?ы булара? ?абул ит?л?р. Шул у? ва?ытта улар ?с?н ял ите?, буш ва?ыттарын у??арыу сара?ы булара? та ?абул ител?. Спорт мен?н ш???лл?не???м ярышыу тел?ге ???емл?ш?.
1948 йылда Б?й?к Британияны? Лондон ?ала?ында у??арыл?ан Олимпия уйындары барышында олимпия?а ба?ышланып Сток-Мандевиль уйындары (ингл. Stoke Mandeville Games) у??арыла. Был сарала инвалид арбаларында й?р??се спортсылар ?а ?атнаша. Был сараны Сток-Мандевиль дауахана?ы эшсе?е Гутман ойоштора. 1952 йылда Стоук уйындары та?ы ла у??арылыуында британиялылар?ан баш?а Нидерландиянан да ??рип спортсылар са?ырыла. Был инде халы? -ара спорт ярышына ??ереле?е тура?ында ??йл?й.
Уйындарны? р?сми атама?ы — Халы?-ара инвалид арбалар?а й?р??се спортсылар уйындары (World Wheelchair Games). ?леге уйындар Паралимпия уйындарын прообразы ролен баш?ара.
1989 йылда Халы?-ара Паралимпия комитеты (ингл. International Paralympic Committee (IPC)) т???л?.
Беренсе Паралимпия уйындары 1960 йылда Римд? у?а. Ул сарала 23 илд?н килг?н 400 спортсы ?атнаша. Са?ыштырыу ?с?н: Сидней 2000: 123 илд?н 4 ме?г? я?ын спортсы.
1976 йылда Швецияла беренсе ?ыш?ы Паралимпия уйындары у??арыла.
Ярыштарны? б?ленеше
??г?ртерг?Паралимпия уйындарында ?атнашыусы спортсылар?ы? т?рл?с? ??риплект?рен? б?йле ярыштар алты т?п категория?а б?ленг?н:
- ампутация кисерг?н спортсылар ?с?н,
- церебраль паралич ауырыулылар ?с?н,
- инвалид арбаларында й?р??сел?р ?с?н,
- к?? ауырыу?арына б?йле м?мкинселект?ре сикл?нг?н спортсылар ?с?н,
- Les Autres — баш?а т?р ауырыу?ар (к?рл?л?р, склероз, тыумыштан ??рип ?.б.) спортсылар ?с?н.
Спорт т?р?н? ?арап был категориялар ??т?м? р??ешт? та?ы ла бер рис? т?рг? б?лен?. Был б?лене? спортсылар?ы? допинг ?улланыу?а сик ?уйыу ма?саты мен?н д? ?улланылына.
Ярыш т?р??ре
??г?ртерг?- й?йге спорт т?р??ре
- Академик ише? ;
- Коляскалар?а баскетбол уйыны;
- Бочче;
- Велосипед спорты;
- Ат егеп й?р??;
- Голбол;
- Байдаркалар?а ише? ;
- Дзюдо;
- Е?ел атлетика;
- ??т?л теннисы;
- Паратриатлон;
- Елк?нле спорт;
- Й???? ;
- Пулялы атыш;
- Инвалид коляскаларында регби н;
- СУлтырып волейбол уйнау
- Й?й?н?н атыш;
- Инвалидтар коляскаларында теннис уйнау;
- Пауэрлифтинг;
- Инвалид коляскаларында фехтование ;
- Футбол ( 5-?р кешен?н) ;
- Футбол ( 7-?р человек) .
- ?ыш?ы спорт т?р??ре
Паралимпия уйындары у??арыл?ан урындар
??г?ртерг?И?к?рм?л?р
??г?ртерг?- ↑ Согласно правилам русской орфографии, название пишется через ?о?, однако официально зарегистрировано для соответствия международному термину название ?паралимпийские игры?, см.: Почему слово ?Паралимпиада? пишут без ?о?? Аргументы и факты (16 декабрь 2013). Дата обращения: 16 декабрь 2013.
- ↑ Русский орфографический словарь / отв. ред. В.В. Лопатин. — 2-е, испр. и доп.. — М.: Институт русского языка им. В.В. Виноградова РАН, 2005. — 945 с. — ISBN 5-88744-052-X.
?ылтанмалар
??г?ртерг?Паралимпия уйындары Викимилект? | |
Паралимпия уйындары Викия?ылы?тар?а |
- Параспорт. ТВ — Спортивный портал о параспорте на русском языке
- Paralymp.ru — Официальный сайт Паралимпийского комитета России
- Параолимпийский или паралимпийский? — Об исчезновении буквы О в слове параолимпийский (Марина Королева, Российская газета).
- РЕЦЕПТ — СПОРТ — Спортивно-информационный сайт о паралимпийском движении на русском языке
?алып:Страны на Паралимпийских играх ?алып:Летние Паралимпийские игры ?алып:Зимние Паралимпийские игры